สำนักงานคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ (สช.) จัดโครงการสื่อมวลชนสัญจรเพื่อศึกษาดู งานกระบวนการพัฒนาการแพทย์แผนไทย และขยายไปสู่โรงพยาบาลในจังหวัดสระแก้ว นอกจากนี้ยังร่วมแลกเปลี่ยนความรู้ในพื้นที่ซึ่งได้รับรางวัลสมัชชาสุขภาพแห่งชาติ

จุดประสงค์การเยี่ยมชมงานครั้งนี้ เดินทางไปที่โรงพยาบางวังน้ำเย็น ซึ่งมีชื่อเสียงทางด้านการแพทย์แผนไทยในจังหวัดสระแก้ว ซึ่งก่อตั้งโดยแพทย์หญิงเพ็ญนภา ทรัพย์เจริญ โรงพยาบาลวังน้ำเย็นได้รับเลือกให้เป็น 1 ใน 8 โรงพยาบาลแพทย์แผนไทยต้นแบบของกรมพัฒนาการแพทย์แผนไทย โดยได้ดำเนินการรักษาผู้ป่วยด้วยศาสตร์ทางการแพทย์แผนไทย ด้วยรูปแบบที่หลากหลาย เช่น หัตถบำบัด การให้บริการส่งเสริมสุขภาพแก่หญิงหลังคลอด การดูแลและฟื้นฟูผู้พิการ การปรุงยาเฉพาะราย เป็นต้น นอกจากนี้ยังมีการจัดตั้งคลินิกเฉพาะทางเพื่อการรักษาโรคด้วยทฤษฎีแผนไทย ได้แก่ คลินิกทางโรคโลหิตสตรี คลินิกโรคสะเก็ดเงิน และยังเปิดคลินิกดูแลผู้ป่วยโรคเรื้อรังด้วยยาสมุนไพร เช่น โรคความดันโลหิตสูง โรคเบาหวาน และโรคไขมันในเลือดสูง

สำหรับระยะแรกเริ่มในการพัฒนาการใช้สมุนไพร ได้เริ่มศึกษาจากการใช้สมุนไพรพื้นบ้านของชุมชน และหมอพื้นบ้าน จากนั้นจึงจัดทำสวนสมุนไพรเพื่อใช้เป็นห้องสมุดธรรมชาติสำหรับประชาชนที่สนใจ และใช้เป็นแหล่งผลิตวัตถุดิบสำหรับเตรียมยาสมุนไพรของโรงพยาบาล ทั้งนี้สมุนไพรชนิดแรกที่คุณหมอได้นำมาใช้คือ "ยอ" โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อลดอาการข้างเคียงจากการใช้ยาแผนปัจจุบัน รักษาโรคมาลาเรีย ซึ่งเป็นโรคติดเชื้อที่ระบาดในเขตอำเภอวังน้ำเย็นขณะนั้น วิธีการคือ เอาผลยอมาคั่วและชงเป็นน้ำชาให้ผู้ป่วยดื่ม พบว่าชาลูกยอสามารถลดอาการคลื่นไส้อาเจียนจากการใช้ยาแผนปัจจุบันรักษาโรคมาลาเรียได้เป็นอย่างดี

หลังจากนั้น ได้นำสมุนไพรชนิดอื่นๆ มาศึกษาและพัฒนาในรูปแบบต่างๆ เพื่อใช้ในโรงพยาบาลอย่างต่อเนื่อง ทำให้ในขณะนั้นโรงพยาบาลวังน้ำเย็นมียาสมุนไพรที่สามารถนำมาใช้ในการรักษาควบคู่กับการแพทย์แผนปัจจุบันมากถึง 20 ชนิด ต่อมาได้เริ่มศึกษาการใช้ยาสมุนไพรและการแพทย์แผนไทยอย่างจริงจัง ประกอบกับการได้รับคำแนะนำจากท่านศาสตราจารย์นายแพทย์อวย เกตุสิงห์ ผู้ก่อตั้งโรงเรียนอายุรเวชวิทยาลัย จึงทำให้โรงพยาบาลวังน้ำเย็นได้เป็นสถานที่ฝึกงานแห่งแรกด้านการแพทย์แผนไทยของประเทศไทย

ในการลงพื้นที่ครั้งนี้ สื่อมวลชนยังได้เข้าเยี่ยมชมหมู่บ้านคลองอาราง หนึ่งในผู้ได้รับรางวัลสมัชชาสุขภาพแห่งชาติประจำปี 2557 ในด้านธรรมนูญสุขภาพ จากชุมชนที่เต็มไปด้วยปัญหาต่างๆ ทั้งยาเสพติด เหล้า การพนัน และความยากจน มาสู่ชุมชนเศรษฐกิจด้วยวิถีพอเพียง ภายใต้การนำของผู้ใหญ่พัฒนา พรมเผ่า ที่นำกระบวนการธรรมนูญสุขภาพมาปรับใช้ในชุมชน จนเกิด "ธรรมนูญสุขภาพ หมู่บ้านคลองอาราง" ซึ่งปัจจุบันเป็นหมู่บ้านต้นแบบของจังหวัดสระแก้ว ที่มีหลัก 4 ดี ได้แก่ คนดี, เศรษฐกิจดี, สุขภาพดี, สิ่งแวดล้อมดี ซึ่งชุมชนเน้นหลักคุณธรรมจริยธรรม ร่วมสร้างสังคมที่ดี มีการป้องกันควบคุมและการบริหารจัดการระบบสุขภาพที่พึงประสงค์ให้เหมาะสม เป็นต้น มีสาระสำคัญที่น่าสนใจ เช่น คนในหมู่บ้านคลองอารางควรรักษาศีลห้าให้ได้ เด็กและเยาวชนควรรักนวลสงวนตัว ทุกในในชุมชนต้องร่วมกันดูแลให้ชุมชนห่างไกลจากยาเสพติด พืชผักในชุมชนปราศจากสารเคมี เป็นต้น

ผลจากการดำเนินงานธรรมนูญสุขภาพในหมู่บ้านคลองอาราง มีกระบวนการที่เปิดโอกาสให้คนในชุมชนได้มีพื้นที่การแสดงความคิดเห็นได้ร่วมพูดคุย ทำให้ทุกคนรับรู้ปัญหาที่เกิดขึ้นในพื้นที่ แม้แต่เด็กและเยาวชนก็มีส่วนร่วมในการแลกเปลี่ยนปัญหาสิ่งหนึ่งที่เกิดขึ้น คือความคิดของคนในชุมชน การมองเพื่อนบ้านเหมือนญาติมิตร เมื่อมีคนทำผิดจึงมีการร่วมกันตักเตือนแก้ไข หากเกิดปัญหาขึ้นในชุมชนทุกคนในหมู่บ้านสามารถช่วยกันสอดส่องดูแล ไม่จำเป็นที่จะต้องรอให้เจ้าหน้าที่หรือผู้นำชุมชนมาจัดการแก้ปัญหา เมือมีการร่วมพูดคุย หลายๆ ปัญหาที่เป็นประเด็นสำคัญจะเกิดการแก้ไขที่ถูกต้อง อีกทั้งพวกเขาเป็นผู้ร่วมคิด ร่วมสร้างธรรมนูญฉบับนี้ขึ้นมาด้วย.

ที่มา ไทยโพส