“รางวัลสมัชชาสุขภาพแห่งชาติ” ได้ดำเนินมาอย่างต่อเนื่องตั้งแต่ปี 2555 เป็นต้นมา ปี 2557 นี้จึงนับเป็นปีที่ 3 ของโครงการดังกล่าว โดยมีแนวคิดและหลักการสำคัญเพื่อเป็นการยกย่อง เชิดชูเกียรติและสร้างขวัญกำลังใจ ไม่ใช่การประกวดแข่งขัน อีกทั้งเพื่อสร้างแรงบันดาลใจให้กับภาคีเครือข่ายที่สนใจนำเครื่องมือ “ธรรมนูญสุขภาพ” “สมัชชาสุขภาพ” และ “เอชไอเอ” ไปใช้เพื่อพัฒนาและขับเคลื่อนนโยบายสาธารณะเพื่อสุขภาพ

รางวัลสมัชชาสุขภาพแห่งชาติ มี 3 ประเภท ได้แก่
“รางวัล 1 จังหวัด” เป็นรางวัลที่มอบให้กับจังหวัดที่มีการพัฒนานโยบายสาธารณะเพื่อสุขภาพแบบมีส่วนร่วมโดยใช้กระบวนการสมัชชาสุขภาพอย่างโดดเด่น ในปีนี้จังหวัดที่ได้รับรางวัลได้แก่ จังหวัดอุบลราชธานี และจังหวัดลำปาง
“รางวัล 1 พื้นที่” เป็นรางวัลที่มอบให้กับพื้นที่ที่มีการพัฒนาและขับเคลื่อนนโยบายสาธารณะเพื่อสุขภาพแบบมีส่วนร่วม โดยใช้ธรรมนูญสุขภาพเป็นเครื่องมืออย่างเป็นรูปธรรม ในปีนี้พื้นที่ที่ได้รับรางวัล ได้แก่ พื้นที่ตำบลริมปิง จังหวัดลำพูน พื้นที่ตำบลดงมูลเหล็ก จังหวัดเพชรบูรณ์ และพื้นที่บ้านคลองอาราง ตำบลบ้านแก้ง จังหวัดสระแก้ว
     “รางวัล 1 กรณี”  เป็นรางวัลที่มอบให้ชุมชนที่นำเครื่องมือการประเมินผลกระทบด้านสุขภาพมาใช้อย่างได้ผลเป็นที่ประจักษ์ ในปีนี้ชุมชนที่ได้รับรางวัลได้แก่ ชุมชนอำเภอปราสาทและอำเภอเมือง กรณีโรงไฟฟ้าชีวมวล จังหวัดสุรินทร์  และชุมชนจะนะ กรณีท่าเรือน้ำลึกและการพัฒนาอุตสาหกรรม อำเภอจะนะ จังหวัดสงขลา
    
รางวัล 1 จังหวัด

จังหวัดอุบลราชธานี
            ด้วยความที่เป็นเมืองใหญ่ มีประชากรทั้งชาวไทยและชาวต่างชาติอาศัยอยู่เป็นจำนวนมาก ทำให้ปัญหาสุขภาพในจังหวัดอุบลราชธานีมีความซับซ้อนและหลากหลาย หน่วยงานต่างๆทั้งภาครัฐ และภาคประชาสังคมต่างเล็งเห็นถึงความจำเป็นที่จะต้องประสานการทำงานร่วมกัน จึงได้

นำเอาแนวคิดเรื่อง “สมัชชาสุขภาพ” มาใช้ในการทำงานร่วมกัน เพื่อเป็นเครื่องมือในการระดมพลังสมองจากทุกส่วนที่เกี่ยวข้อง โดยในปี 2548 จังหวัดอุบลราชธานีได้เป็นส่วนหนึ่งที่ได้จัดเวทีระดมความคิดเห็นในเรื่องการปฏิรูประบบสุขภาพจำนวน 6 เวที โดยยึดหลักการกระจายพื้นที่, เพศ, วัย และ กลุ่มเฉพาะโรค จากสมาชิกองค์กรเครือข่ายในจังหวัดอุบลราชธานี  ซึ่งจะสร้างการมีส่วนร่วมอย่างเต็มรูปแบบของหน่วยด้านสุขภาพต่างๆ ในจังหวัดอุบลราชธานี และประชาชนในจังหวัดอุบลราชธานีก็จะสามารถกำหนดทิศทางสุขภาวะของจังหวัดของตัวเองได้อย่างมีประสิทธิภาพ ตรงกับสภาพความเป็นจริง และความเปลี่ยนแปลงของชุมชนมากยิ่งขึ้น

จังหวัดลำปาง
ด้วยระบบกลไกการทำงานที่มีระเบียบแบบแผนอย่างชัดเจนในการทำงานควบคู่ไปกับการเก็บข้อมูลเป็นระบบและการประเมินผลการดำเนินงานอย่างสม่ำเสมอ คือ ปัจจัยที่สำคัญที่ทำให้สมัชชาสุขภาพจังหวัดลำปางมีความเข้มแข็ง ด้วยตัวของกลไกมิใช่จากบุคคลใดบุคคลหนึ่ง ลักษณะสำคัญของกระบวนการสร้างกระบวนการมีส่วนร่วมของคณะกรรมการเครือข่ายสมัชชาสุขภาพจังหวัดลำปาง มีภาคประชาสังคมเป็นหน่วยงานหลักในการบริหารจัดการ ภาควิชาการดำเนินงานการจัดกระบวนการทางวิชาการและกระบวนการเรียนรู้  ภาครัฐเป็นหน่วยงานหนุนเสริมเพิ่มเติมทรัพยากร บุคลากร ซึ่งทุกภาคีมีเป้าหมายร่วมกันคือ ต้องการเห็นสุขภาวะที่ดีของคนลำปาง ทำให้เกิดการทำงานแบบบูรณาการที่มีการร่วมกันวิเคราะห์และสังเคราะห์ประเด็นปัญหาที่แท้จริงด้านสุขภาวะของคนในจังหวัด  นอกจากนี้ยังมีการถอดบทเรียน  ทำแบบสำรวจอย่างสม่ำเสมอเพื่อหาจุดบกพร่อง  เพื่อให้การดำเนินงานเรียบร้อยและมีประสิทธิภาพ และมีการพัฒนายกร่างประเด็นให้มีความชัดเจนมากยิ่งขึ้น  และมีการเสนอแนะให้ทุกภาคส่วนมีส่วนร่วม ส่งผลให้มีการขยายตัวของเครือข่ายจาก 58 เครือข่าย เป็น 123 เครือข่ายในเวลาหนึ่งปีเศษ อีกทั้งยังมีการเผยแพร่ประเด็นสาธารณะสู่สังคมโดยทีมสื่อท้องถิ่นทุกแขนงในจังหวัดลำปาง

รางวัล 1 พื้นที่

ตำบลริมปิง จังหวัดลำพูน
“อายุมั่น ขวัญยืน” คำๆนี้ มีความสำคัญ มีคุณค่าและความหมาย เพราะคือเป้าหมายอันสูงสุดของการดำรงชีวิตของคนตำบลริมปิง จากการมุ่งมั่นที่จะพัฒนาพื้นที่ตำบลริมปิงมุ่งสู่ตำบลแห่งความสุข โดยการดำเนินงานตามกรอบของธรรมนูญว่าด้วยระบบสุขภาพตำบลริมปิงฯ  ธรรมนูญฯ เล่มนี้ เกิดจากการตกลงร่วมกันของคนในชุมชน เพื่อใช้เป็นแนวทางการดำรงชีวิตและกรอบการดำเนินงานของประชาชนและหน่วยงานทุกหน่วยงาน นำไปสู่การเกิดบริบทธรรมนูญว่าด้วยระบบสุขภาพ สู่การขับเคลื่อน การปฏิบัติ ส่งผลเชิงบวกให้มีชีวิตที่ดีขึ้น เป็นสัญญาใจร่วมกันของคนในชุมชน ปลุกจิตสำนึกให้คนในชุมชนมีความตระหนักเรื่องสุขภาพ อาศัยพื้นฐานทางวิถีชีวิต ประเพณีวัฒนธรรมคุณธรรม จริยธรรม หลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงในการดำเนินงาน

ตำบลดงมูลเหล็ก จังหวัดเพชรบูรณ์
      & nbsp;    ธรรมนูญสุขภาพสู่ตำบลสุขภาวะในพื้นที่ดงมูลเหล็ก  เกิดขึ้นจากแนวคิดในการพัฒนาตำบลดงมูลเหล็ก ด้วยกระบวนการดำเนินงานที่ตรงประเด็น  ร่วมกับวิสัยทัศน์การบริหารราชการแบบบูรณาการขององค์กรการบริหารส่วนตำบลดงมูลเหล็ก หลายภาคส่วนมีโอกาสได้รับรู้ถึงสภาพปัญหาที่เกิดขึ้นในพื้นที่ชุมชนของตนเอง รวมถึงการได้รับข้อมูลที่สามารถนำไปใช้เป็นแนวทางในการแก้ไขปัญหาในปัจจุบันได้ นำความต้องการของประชาชนไปบูรณาการการทำงานบำบัดทุกข์ บำรุงสุข ให้ประชาชนในตำบลดงมูลเหล็ก โดยประชาชน ของประชาชน เพื่อประชาชนอย่างแท้จริง

บ้านคลองอาราง ตำบลบ้านแก้ง จังหวัดสระแก้ว
การได้ร่วมกันแลกเปลี่ยนพูดคุย ทำให้เกิดองค์ความรู้ที่หลากหลายและก่อให้เกิดความเข้าใจซึ่งกันและกัน คลองอารางแสดงให้เห็นถึงหมู่บ้านที่ไม่เคยหยุดนิ่ง มีการขับเคลื่อนอยู่ตลอดเวลาไม่ว่าจะเป็นการขับเคลื่อนกลุ่มเล็กหรือกลุ่มใหญ่ สิ่งหนึ่งที่เกิดขึ้นคือความคิดของคนในชุมชน การมองเพื่อนบ้านเหมือนญาติมิตร เมื่อมีคนทำผิดจึงมีการร่วมกันตักเตือนแก้ไข หากเกิดปัญหาขึ้นในชุมชนทุกคนในหมู่บ้านสามารถช่วยกันสอดส่องดูแล ไม่จำเป็นที่จะต้องรอให้เจ้าหน้าที่หรือผู้นำชุมชนมา จัดการแก้ปัญหา เมื่อมีการร่วมพูดคุยกัน หลายๆ ปัญหาที่เป็นประเด็นสำคัญจะเกิดการแก้ไขที่ถูกต้อง อีกทั้งพวกเขาเป็นผู้ร่วมคิดร่วมสร้างธรรมนูญฉบับนี้ขึ้นมาด้วยตนเอง จึงร่วมกันปฏิบัติตามเพื่อสังคมที่น่าอยู่และมีความสุขอย่างที่ตั้งใจ  นำไปสู่ผลลัพธ์ของการเป็นหมู่บ้าน 4 ดี บนวิถีเศรษฐกิจพอเพียง

รางวัล 1 กรณี

โรงไฟฟ้าชีวมวล จังหวัดสุรินทร์
กระบวนการเอชไอเอชุมชน ทำให้ชุมชน ผู้ประกอบการ หน่วยงานที่เกี่ยวข้องทุกภาคส่วนมีความตระหนักและรับรู้ถึงสภาพปัญหาที่เกิดขึ้นจากการดำเนินการของโรงไฟฟ้าชีวมวลในพื้นที่จังหวัดสุรินทร์มากขึ้น ผู้ประกอบการมีความพยายามมากขึ้นที่จะดำเนินการปรับปรุงแก้ไข เช่น มีการใช้ตาข่ายสำหรับคลุมป้องกันฝุ่น การช่วยเหลือขุดเจาะน้ำบาดาลเพื่อใช้แทนแหล่งน้ำที่สูญเสียไป หรือการสนับสนุนเครื่องกรองน้ำ แม้การช่วยเหลือดังกล่าวยังห่างไกลกับคำว่าเพียงพอต่อคนในพื้นที่ แต่อย่างน้อยที่สุดผู้ประกอบการได้เริ่มที่จะตระหนักถึงความเดือดร้อนของชุมชนบริเวณโดยรอบโรงไฟฟ้า
ทุกวันนี้ แม้ปัญหาจะยังคงดำรงอยู่ ทุกฤดูกาลที่ข้าวเปลือกและอ้อยถูกขนส่งสู่โรงสีและโรงงานน้ำตาล เป็นช่วงเวลาที่ชุมชนต้องป้องกันตนเองจากผลกระทบที่เกิดขึ้น การผลิตไฟฟ้าจากพลังงานทางเลือกต้องการความร่วมมือในการแก้ปัญหาอย่างจริงจังทั้งในระดับนโยบาย  และโดยเฉพาะอย่างยิ่งจากผู้ประกอบการที่ต้องใส่ใจถึงผลกระทบต่อสุขภาวะของคนในชุมชน เพื่อให้พลังงานทางเลือกเป็นพลังงานที่สมควรเลือกอย่างแท้จริง

ท่าเรือน้ำลึกและการพัฒนาอุตสาหกรรม อำเภอจะนะ จังหวัดสงขลา
จากการต่อสู้มากว่า 10 ปี ของคนในพื้นที่จะนะ กับโครงการแยกก๊าซธรรมชาติไทย-มาเลเซีย โครงการโรงไฟฟ้าจะนะ และการสร้างท่าเรือน้ำลึกสงขลาแห่งที่ 2 ทำให้คนในชุมชนเกิดความเหนื่อยล้าในการต่อสู้กับโครงการพัฒนาขนาดใหญ่ แต่กระบวนการเอชไอเอชุมชน ทำให้ชุมชนมีแนวทางใหม่ในการนำเสนอข้อคัดค้านอย่างมีระบบมากขึ้น ซึ่งนอกจากการทำข้อมูลด้วยตนเองแล้ว กระบวนการเอชไอเอชุมชนยังเป็นเครื่องมือในการสร้างพลังความรู้ให้แก่ชุมชน ทำให้เกิดการย้อนคิดทบทวนตนเองของชุมชน การตระหนักถึงศักยภาพที่ตนมีจนนำไปสู่หนทางการขับเคลื่อนแบบใหม่ คนในชุมชนได้ใช้สิทธิของตนเองอย่างมีรูปธรรมชัดเจน มีการกำหนดอนาคตของชุมชนอย่างเข้มแข็งและมั่นคงยิ่งขึ้น อย่างไรก็ดี ชุมชนยังคงต้องต่อสู้เพื่อสิทธิในการอนุรักษ์พื้นที่ของตนอย่างต่อเนื่อง เพราะปัญหาจากการพัฒนาอุตสาหกรรม พลังงานและปิโตรเคมี ยังเป็นทิศทางการพัฒนาของภาครัฐทุกยุคทุกสมัย และที่สำคัญ กระบวนการแก้ไขปัญหาจากผลกระทบด้านมลพิษและสิ่งแวดล้อมเป็นที่ประจักษ์ชัดว่า หน่วยงานต่างๆที่รับผิดชอบและกลไกของภาครัฐไม่สามารถแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นได้ ประกอบกับสำนึกรักท้องถิ่นบ้านเกิดและศักยภาพของฐานทรัพยากรและภูมิปัญญาได้พิสูจน์ให้เห็นแล้วว่าการพัฒนาที่สอดคล้องกับฐานทรัพยากร ศาสนา ประเพณี วัฒนธรรมและภูมิปัญญาของชุมชนสา มารถทำให้ชุมชนและประชาชนมีรายได้และเศรษฐกิจอย่างมหาศาลและยังไม่เกิดผลกระทบทางมลพิษและสิ่งแวดล้อม และที่สำคัญทำให้ชุมชนและประเทศมีความสุข ร่ำรวย และมีการพัฒนาอย่างยั่งยืน