ธรรมนูญสุขภาพอำเภอสูงเม่น จ.แพร่ ธรรมนูญสุขภาพอำเภอฉบับแรกของประเทศ ประกาศใช้อย่างเป็นทางการไปเมื่อวันที่ 5 ธันวาคม 2552 เป็นธรรมนูญสุขภาพที่เกิดจากความต้องการและการร่วมแรงร่วมใจกันจัดทำของชาวอำเภอสูงเม่น มีนายสานิต เขมวัฒนา นายอำเภอสูงเม่นเป็นประธาน นายแพทย์ แสนชัย พงศ์พิชญ์พิทักษ์ ผู้อำนวยการโรงพยาบาลสูงเม่น เป็นแกนหลัก โดยได้แนวคิดมาจากพรบ.สุขภาพแห่งชาติ พ.ศ.2550 ใช้เศรษฐกิจพอเพียงเป็นธงนำสำหรับการสร้างสุขภาวะ ในวันนี้อำเภอสูงเม่นเป็นแหล่งศึกษาดูงานการจัดทำธรรมนูญสุขภาพ และเมื่อเร็วๆนี้ภาคีเครือข่ายองค์การบริหารส่วนตำบลจากทั่วประเทศ อาทิ ผู้แทนจากองค์การบริหารส่วนตำบล (อบต.) หนองม่วง จ.ลพบุรีสำนักงานสาธารณสุขอำเภอ (สสอ.) โนนสะอาด จ.อุดรธานี สสอ.ด่านซ้าย จ.เลย อบต.ชอนสมบูรณ์ จ.ลพบุรีอบต.กันตัง จ.ตรัง เทศบาล ต.วังน้ำเย็น จ.สระแก้ว สสอ.บ้านนา จ.นครนายก อบต.หนองหล่ม จ.พะเยา สสอ.สารภี จ.เชียงใหม่ สสอ.เมือง จ.เพชรบูรณ์ และสสอ.พญาเม็งราย จ.เชียงราย เข้าร่วมกิจกรรม Walk Rally การแลกเปลี่ยนเรียนรู้ธรรมนูญสุขภาพสูงเม่น ณ วัดพระธาตุเนิ้ง อ.สูงเม่น จ.แพร่ ผ่านสถานีเรียนรู้ทั้ง 4 ได้แก่ สถานีเรียนรู้ที่ 1 “ที่มาที่ไป กลไกลและเทคนิคประสานความร่วมมือ” สถานีเรียนรู้ที่ 2 “กระบวนการยกร่างและเนื้อหาสาระ” สถานีเรียนรู้ที่ 3 “การรับฟังความเห็นและการสื่อสาร” และสถานีเรียนรู้ที่ 4 “การขับเคลื่อนหลังการประกาศใช้ธรรมนูญสุขภาพ” ซึ่งสถานีเรียนรู้ทั้ง 4 บอกเล่าเรื่องราวการจัดทำธรรมนูญสุขภาพอำเภอสูงเม่น และยุทธศาสตร์สำคัญที่นำมาใช้คือ “การเปิดพื้นที่....ในการพูดคุยที่เปิดใจ.....ใช้ปัญญา ก่อให้เกิดพลังแห่งความคิดร่วมกัน เพื่อที่จะเห็นความต้องการที่แท้จริง และลงมือทำงานร่วมกัน ทำให้ทุกคนรู้สึกว่าเป็นเจ้าของปัญหา และทางออกในการแก้ไขปัญหานั้นร่วมกัน ซึ่งถือว่าเป็นกระบวนการของประชาธิปไตยแบบมีส่วนร่วม” สิ่งที่ได้รับจากการมาร่วมแลกเปลี่ยนในครั้งนี้ในมุมมองของ นายกฉไน ก้อนทอง นายกอบต.ดงมูลเหล็ก จ.เพชรบูรณ์ คือ เรื่องสุขภาพเป็นเรื่องของคนในชุมชน ทุกคนต้องตระหนักในสุขภาพของตนเอง แล้วร่วมกันขับเคลื่อน และมีความมุ่งมั่นว่าจะกลับไปสร้างให้ตำบลดงมูลเหล็กเป็นตำบลแห่งสุขภาวะ เป็นดินแดนแห่งความสุข ทั้งผู้อยู่อาศัย และผู้ที่มาอยู่อาศัย การร่วมแลกเปลี่ยนเรียนรู้ในครั้งนี้มีประโยชน์มาก และเป็นทั้งการจุดประกายเติมพลังใจให้กับคนทำงานในสาธารณสุขอำเภออย่าง จุไรรัตน์ สานนท์ สาธารณสุขอำเภอโคกสำโรง จ.ลพบุรี จากที่เริ่มอ่อนล้ากับภาระงานที่ล้นมือ กลับพบทิศทางที่ชัดเจนที่จะพัฒนาให้ชาวโคกสำโรงมีสุขภาพดี เพราะค้นพบว่าสิ่งที่เรียนรู้จากธรรมนูญสุขภาพอำเภอสูงเม่น ก็ล้วนแต่เป็นสิ่งที่ชาวโคกสำโรงดำเนินการอยู่แล้ว กลับไปครั้งนี้จะรวบรวมภาคส่วนต่างๆที่ขับเคลื่อนเรื่องสุขภาวะ ให้มาร่วมกันทำอย่างเป็นระบบ ธรรมนูญสุขภาพอำเภอสูงเม่น จึงไม่เพียงผลิตดอกออกผลสร้างสุขภาพดีให้กับคนสูงเม่นเท่านั้น แต่ยังเป็นแหล่งเรียนรู้ที่สร้างแรงบันดาลใจให้เกิดการกำหนดทิศทางแห่งสุขภาวะ ผ่านธรรมนูญสุขภาพพื้นที่ ในอีกหลายท้องถิ่นทั่วไทย งานสื่อสารทางสังคม สำนักงานคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ (สช.) 02-590-2307