มติชน ฉบับวันที่ 14 ธันวาคม พ.ศ. 2554

          หนาวนี้ดูแลร่างกายให้อบอุ่นเพียงอย่างเดียวอาจไม่เพียงพอ คงต้องดูแลทั้งอาหารการกิน เพื่อสุขภาพที่ดีครบสูตร หากไม่มองข้ามอาหารไทย ถือเป็นอาหารที่ดูแลสุขภาพชั้นดีทีเดียว พอพูดถึงอาหารสุขภาพ ตำรับไทยแล้วงานนี้ทำให้นึกถึงกรมพัฒนาการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กระทรวงสาธารณสุข (สธ.) แหล่งรวมสมุนไพรอาหารเพื่อสุขภาพ มีโอกาสเข้าไปพูดคุยกับอธิบดีกรมพัฒนาการแพทย์แผนไทยฯ”

          นพ.สุพรรณ ศรีธรรมมา” ได้ข้อมูลว่า ช่วงนี้ในหลายภูมิภาคอากาศเริ่มเย็นลงเรื่อยๆโดยเฉพาะในเขตกรุงเทพฯ มีอุณหภูมิลดลงมาก จึงทำให้ประชาชนอาจจะป่วยเป็นไข้หวัดได้ง่าย ซึ่งทางการแพทย์แผนไทยบอกว่าร่างกายมีไอความร้อนค้างอยู่ตอนหน้าฝน พออากาศเย็นลงอย่างรวดเร็วปรับตัวไม่ทัน เกิดภาวะธาตุไฟพิการก็เลยเจ็บป่วยได้ง่าย คนที่มีภูมิต้านทาน ดีก็จะไม่มีอาการใดๆแต่คนที่ภูมิต้านทานไม่ค่อยดี ช่วงนี้ถือว่าเป็นจุดอ่อน จะป่วยได้ง่ายมาก คนโบราณเลยมีวิธีป้องกันก่อนที่จะป่วย โดยเริ่มจากเลือกอาหารการกินง่ายๆ โดยเฉพาะพืชผักต่างๆ เพื่อเป็นการดูแลสุขภาพ เช่น ดอกแคมะเขือพวง พริกไทย กระชายกะเพรา กระเทียม ขี้เหล็กสะเดา ชะมวง ผักชี หอมขิง มะขามเปียก มะขามป้อมเป็นต้น

          สมุนไพร เหล่านี้สามารถนำมาทำเมนูหลากหลายเพื่อรับประทานเอง โดยเมนูสุดฮิต คือ”แกงส้มผักรวม”เพราะมีส่วนผสมของสมุนไพรไทยมากมายได้แก่ น้ำพริกแกง กระเทียม พริก และสมุนไพรมากมาย โดยเฉพาะดอกแค

          สำหรับคุณสมบัติของแต่ละอย่างนั้น อาทิ น้ำพริกจะมีรสชาติเผ็ดร้อน ช่วยขับลม ส่วนดอกแคที่นำมาทำแกงส้ม จะใช้ส่วนเกสร ซึ่งมีรสหวานออกขมเล็กน้อย มีสารอาหารหลายชนิด ทั้งแคลเซียม เหล็ก ฟอสฟอรัสวิตามินต่างๆ ทั้งวิตามินเอ บี 1 บี 2 และวิตามินซีที่ช่วยสร้างภูมิคุ้มกันโรคหวัด และดอกแคยังช่วยแก้ไข้หวัด
          ขณะที่น้ำมะขามเปียกที่นำมาปรุงรสก็มีวิตามินซีสูง ช่วยขับเสมหะ แก้ไอ และเป็นเหมือนยาระบาย ลดอุณหภูมิความร้อนในร่างกาย นอก จากแกงส้มผักรวม ที่มีส่วนผสมหลักเป็นดอกแคนั้น
          จริงๆ ดอกแคยังสามารถนำมาทำเป็น “ยำดอกแค” ได้ด้วย โดยมีสรรพคุณป้องกันไข้หวัดใหญ่ ยิ่งช่วงต้นฤดูหนาวจะแก้ไข้หัวลม
          หัวหอม มีรสฉุนช่วยขับลม แก้ท้องอืดช่วยย่อย และเจริญอาหาร ลดอาการบวมน้ำแก้อาการอักเสบต่างๆ ขับพยาธิ ช่วยให้ร่างกายอบอุ่น แก้หวัดคัดจมูก
        &nbs p; ขณะที่พริก มีวิตามินซี และสารที่ทำให้เกิดรสเผ็ด เรียกว่าแคปไซซิน (Capsaicin) ช่วยบรรเทาให้ระบบทางเดินหายใจโล่งขึ้น และโรคหลอดลมอักเสบเรื้อรังลดลงได้
          อีกทั้ง ยังมีมะนาวเป็นส่วนผสม โดยในน้ำมะนาวมีกรดซิตริกและวิตามินซีเป็นจำนวนมาก ซึ่งกรดซิตริกมีฤทธิ์ลดไข้ ระงับความกระหายน้ำโดยมะนาวจะทำให้ร่างกายสดชื่น ป้องกันหวัดได้

          นอกจากดอกแคแล้ว อาจนำผักชนิดอื่นเป็นส่วนผสมได้อีกมากมาย เช่น ผักที่มีสีเข้มฟักทอง แครอต ผักใบเขียว หรือผักต่างๆ ที่สามารถหาได้รอบๆ บ้าน ซึ่งเป็นแหล่งของสาร อาหาร จำพวกเบตาแคโรทีน มีสารต้านอนุมูลอิสระ ส่วนใหญ่จะป้องกันและเสริมสร้างภูมิคุ้มกันได้ และยังช่วยป้องกันเชื้อโรคเข้าสู่ร่างกายได้ง่าย ไม่ใช่มี เพียงแกงส้มเท่านั้น แต่ยังมีแกงเลียง แกงเผ็ด หรือน้ำพริก ผักลวก ที่มีการนำผักต่างๆ และเครื่องเทศ ที่มีรสเผ็ดมีพริก กระเทียม เข้ามาเป็นส่วนผสมสามารถลดอาการคัดจมูก แก้หวัดได้ “สะเดา น้ำปลาหวาน”เป็นอีกพืชที่นำมารับประทานได้ทั้งดอกและใบ นำมาลวกและรับประทานควบคู่ไปกับแกงส้มปลาดุกย่าง เมนู “สะเดา น้ำปลาหวาน”มีประโยชน์ทั้งแคลเซียม ฟอสฟอรัส วิตามินบี 1 บี 2 วิตามินซีสูง เบตาแคโรทีนที่สามารถต้านโรคได้อย่างดี นอกจากนี้ ผลไม้ตามฤดูกาล ยังเป็นแหล่งรวมของวิตามิน ซีสูง เช่น มะขามป้อมผลไม้ตระกูลส้มฝรั่ง สับปะรด แตงโมมะม่วง แอปเปิ้ลซึ่งอุดมด้วยวิตามินเอดี โอเมก้า-3 ฟอเรตโปรตีน แมกนีเซียมและสังกะสี เป็นกลุ่มที่มีสารต้านอนุมูลอิสระสูง ต้านไวรัสที่เป็นตัวการของอาการหวัดได้

          “นอกจากอาหารคาวแล้ว ในส่วนของอาหารหวาน เช่น บัว ลอยน้ำขิง เมี่ยงคำ น้ำสมุนไพร น้ำผึ้งผสมมะนาว น้ำใบบัวบกใส่ชะเอมเทศ น้ำขิง น้ำมะตูม น้ำกระเจี๊ยบ น้ำมะระขี้นกน้ำส้ม ก็มีสรรพคุณช่วยบรรเทาอาการไอขับเสมหะ ที่มาจากการเป็นไข้หวัดได้เช่นกัน” นพ.สุพรรณกล่าวทิ้งท้าย