ร่วมแลกเปลี่ยนประสบการณ์การทำงานและการสื่อสารเรื่องโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง (NCDs) ในพื้นที่จ.ตราด และจ.อุตรดิตถ์

ตราด : ใช้ “เด็กเล็ก–เยาวชน” เป็นหัวใจขับเคลื่อนสังคมสุขภาพดี

คุณจันทนา เสี่ยงสลัก ผู้แทนจากจังหวัดตราด เล่าว่า จังหวัดตราดขับเคลื่อนงานสุขภาพสอดคล้องกับนโยบาย “ปัญจบิฏกห้าดีวิถีตราด” โดยด้านแรกคือ “สุขภาพดี”ซึ่งเชื่อมโยงกับข้อมูลชี้ว่า ประชาชนตราดป่วยและเสียชีวิตจากโรค NCDs เป็นจำนวนมาก

แนวทางสำคัญของตราด

เคลื่อนงาน 2 ระดับ – จังหวัดและพื้นที่

ระดับจังหวัดจัดทำนโยบายและมาตรการ NCD ร่วมกับหน่วยงานรัฐ–ประชาชน

 ระดับตำบลและชุมชนใช้ กลไกประชาชน โดยเฉพาะ อสม. และเครือข่ายท้องถิ่นที่ใกล้ชิดข้อมูลจริงในพื้นที่

        มุ่งเป้า“เด็กเล็ก” เพื่อสร้างพฤติกรรมสุขภาพตั้งแต่ต้น

ตราดเห็นตรงกันว่า การแก้ปัญหา NCD ต้องเริ่มตั้งแต่ครอบครัวและเด็กเล็ก เพราะพฤติกรรมการกินและการใช้ชีวิตเกิดขึ้นจากสิ่งแวดล้อมในบ้าน หากเด็กเติบโตด้วยความเข้าใจที่ถูกต้อง ก็จะลดโอกาสเป็นกลุ่มเสี่ยงในอนาคต

ใช้ “หมอน้อย” เป็นสื่อเชิงประจักษ์

หนึ่งในรูปธรรมของตราด คือกิจกรรม “หมอน้อยในโรงเรียน–ชุมชน” เด็ก ๆ แต่งกายเหมือนหมอ ใช้อุปกรณ์ตรวจความเค็มในอาหารที่บ้านและในชุมชน ทำให้ผู้ใหญ่เห็นปัญหาเชิงประจักษ์ เช่น “หมอน้อยตรวจแล้วนะ คุณตาทำกับข้าวเค็มเกินไปค่ะ”วิธีนี้ช่วยให้เด็กกลายเป็นผู้สื่อสารสุขภาพในครอบครัวอย่างเป็นธรรมชาติ

ขยายผลด้วยสื่อหลายรูปแบบ

• สื่อเด็กและกิจกรรมสร้างแรงบันดาลใจ
• โครงการ “ตราดมหานครแห่งการออกกำลังกาย”
• สื่อวิทยุ–ออนไลน์ และเสียงเด็กผ่านสถานีวิทยุท้องถิ่น

ตราดตั้งเป้าในอนาคตที่จะทำให้การจัดการ NCD เป็น “เรื่องของทั้งจังหวัด” ผ่านธรรมนูญสุขภาพและพื้นที่ต้นแบบที่กำลังขยายเพิ่มขึ้น

อุตรดิตถ์: ใช้ “สื่อท้องถิ่น” เล่าเรื่องสุขภาพให้เข้าถึงง่าย

อีกหนึ่งมุมจากทีมสื่อพื้นที่ คุณลาเต้ ผู้ผลิตสื่ออิสระจากจังหวัดอุตรดิตถ์ เจ้าของเพจข่าวและรีวิวท้องถิ่นที่มีผู้ติดตามกว่า 180,000 คน เล่าว่าแม้จะทำสื่อมา 15 ปี แต่เมื่อได้เรียนรู้เรื่อง NCD รู้สึกว่าเป็นเรื่องใกล้ตัวที่ต้องสื่อสารให้ประชาชนเข้าใจ แต่ต้องทำให้ง่ายและเข้าถึง ไม่ใช่เนื้อหาวิชาการหนัก ๆ

แนวคิดการทำสื่อ NCDs

• หยิบสถานการณ์จริงในครอบครัวมาบอกเล่า
• เชื่อว่าคนทั่วไปจะเปิดใจมากขึ้น ถ้าสื่อ “เป็นธรรมชาติและสนุก”
• เชื่อมโยงกับรากวัฒนธรรม เช่น อาหารพื้นบ้าน สมุนไพร และวิถีท้องถิ่น

เขามองว่าสื่อท้องถิ่นมีพลัง เพราะคนในจังหวัดติดตามและเชื่อถือ จึงเป็นช่องทางสำคัญในการส่งสารสุขภาพไปสู่ประชาชนทั่วไป

สรุปภาพรวมการเสวนา

ประเด็นสื่อ NCD ในพื้นที่ทั้งสองจังหวัดสะท้อนภาพร่วมกันว่า

• NCD เป็นปัญหาของทุกวัย ทุกพื้นที่
• การสื่อสารต้องทำให้ จับต้องได้ โดยใช้ “คนในพื้นที่” เป็นตัวขับเคลื่อน
• เด็กและเยาวชนมีบทบาทสำคัญทั้งในฐานะ “ผู้รับ” และ “ผู้ส่งสาร”
• สื่อท้องถิ่นและคอนเทนต์ที่เป็นกันเองช่วยให้ประชาชนเปิดใจมากขึ้น
• การทำงานต้องเชื่อมโยงนโยบายระดับจังหวัดกับความต้องการจริงของชุมชน

เวทีนี้จึงเป็นอีกหนึ่งภาพสะท้อนว่า การจัดการปัญหา NCD ต้องอาศัยทั้งนโยบาย กลไกพื้นที่ และพลังของสื่อในชุมชน เพื่อร่วมกันสร้างสังคมสุขภาพดีอย่างยั่งยืน