การประชุมครั้งนี้มุ่งจัดทำ “แผนสื่อเพื่อการเปลี่ยนแปลงสังคม” ที่เข้าถึงคนรุ่นใหม่ ให้ตระหนักว่า “ทุกคำที่บริโภค คือการตัดสินใจที่มีผลต่อสุขภาพของเราในวันข้างหน้า” ตอกย้ำว่าการสื่อสารอย่างถูกต้องและต่อเนื่อง คือหัวใจสำคัญในการขับเคลื่อนสังคมอีสานให้ปลอดภัยจากพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดีอย่างยั่งยืน

เมื่อวันที่ 9 ตุลาคม 2568 ผู้สื่อข่าวประจำจังหวัดขอนแก่น รายงานว่าที่ โรงแรมบายาสิตา มหาวิทยาลัยขอนแก่น สำนักงานคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ (สช.) ร่วมกับแผนงานสื่อศิลปวัฒนธรรมสร้างเสริมสุขภาพ สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) และมหาวิทยาลัยขอนแก่น จัดประชุมเชิงปฏิบัติการ การพัฒนาแผนและกลยุทธ์การสื่อสารเพื่อการเปลี่ยนแปลงสังคม ภายใต้แนวคิด “คนอีสานรุ่นใหม่ ปลอดพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดี” โดยมีนายสุทธินันท์ บุญมี คณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ เป็นประธานประชุมดังกล่าว ในการนี้ ดร.ดนัย หวังบุญชัย ผู้จัดการแผนงานสื่อศิลปวัฒนธรรมสร้างเสริมสุขภาพ สสส. ได้ชี้แจงวัตถุประสงค์และแนวทางของการประชุม ตลอดจนนพ.ปรีดา แต้อารักษ์ จากสำนักงานคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ (สช.) กล่าวถึงความท้าทายในการสื่อสารกับคนอีสาน ซึ่งในพิธีเปิดมีผู้แทนจากภาคส่วนต่าง ๆ อาทิรศ.ดร.วัชรินทร์ ลอยลม ผู้อำนวยการสถาบันวิจัยมะเร็งท่อน้ำดี มหาวิทยาลัยขอนแก่น ทั้งหน่วยงานรัฐ นักวิชาการ และเครือข่ายสื่อสร้างสรรค์ในพื้นที่ภาคอีสาน เข้าร่วมระดมความคิดเพื่อสร้างแนวทางการสื่อสารเชิงรุกที่เข้าถึงคนรุ่นใหม่ให้ตระหนักถึงพฤติกรรมการบริโภคอาหารดิบ โดยเฉพาะปลาน้ำจืดที่อาจมีพยาธิใบไม้ตับ ซึ่งเป็นสาเหตุสำคัญของโรคมะเร็งท่อน้ำดีในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

นายสุทธินันท์ กล่าวว่า ปัญหาพยาธิใบไม้ตับเป็นสาเหตุสำคัญของโรคมะเร็งท่อน้ำดี โดยเฉพาะในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ซึ่งยังพบผู้ป่วยจำนวนมากจากพฤติกรรม “กินปลาดิบ” ที่ฝังรากในวัฒนธรรมอีสาน พร้อมเน้นให้ทุกภาคส่วนร่วมมือสื่อสารสร้างความเข้าใจแก่ประชาชน “การกินปลาดิบอาจดูเหมือนไม่เป็นอะไร แต่ความเคยชินนี้กำลังพรากชีวิตของคนอีสานไปเงียบ ๆ ทุกปี”

ด้าน ดร.ดนัย หวังบุญชัย ผู้จัดการแผนงานสื่อศิลปวัฒนธรรมสร้างเสริมสุขภาพ สสส. กล่าวว่าการเปลี่ยนพฤติกรรมผู้บริโภคต้องอาศัย “พลังของสื่อสร้างสรรค์” ทั้งดิจิทัล ศิลปะ และวัฒนธรรมท้องถิ่น เพื่อสร้างการรับรู้ ความเข้าใจ และการมีส่วนร่วมในวงกว้าง

ภายในงานมีการเสวนาโดยผู้ทรงคุณวุฒิ ได้แก่ นพ.ปรีดา แต้อารักษ์ จาก สช. กล่าวถึงความท้าทายในการสื่อสารเปลี่ยนค่านิยมการกินอาหารของคนอีสาน และย้ำว่าการป้องกันคือทางออกที่ดีที่สุด เนื่องจากโรคมะเร็งท่อน้ำดีรักษาได้ยาก ขณะที่ รศ.ดร.วัชรินทร์ ลอยลม ผู้อำนวยการสถาบันวิจัยมะเร็งท่อน้ำดี มข. เผยว่าปัจจุบันมีผู้ป่วยโรคนี้ราว 20,000 รายทั่วประเทศ โดยครึ่งหนึ่งอยู่ในภาคอีสาน ซึ่งจังหวัดอุดรธานีและขอนแก่นพบมากที่สุด

นอกจากนี้ ผศ.ดร.สัมพันธ์ ถิ่นเวียงทอง จากคณะศึกษาศาสตร์ มข. ได้นำเสนอผลงานสื่อสร้างสรรค์ เช่น เพลงและคลิป TikTok “ไม่กินปลาดิบ” เพื่อปลูกฝังพฤติกรรมที่ถูกต้องตั้งแต่ระดับเยาวชน ขณะที่ ดร.ณรงค์เดช มหาศิริกุล จากวิทยาลัยการปกครองท้องถิ่น มข. เสนอแนวทางการใช้ “หมอลำ” และ “หนังสั้น” ถ่ายทอดแนวคิดสุขภาพอย่างร่วมสมัยให้เข้าถึงชุมชนอย่างเป็นธรรมชาติ

ในช่วงบ่ายเป็นการระดมความคิดเห็นเพื่อจัดทำแผนกลยุทธ์การสื่อสารระยะ 1 ปี (พ.ย. 2568 – ต.ค. 2569) โดยทีมผู้เชี่ยวชาญด้านการสื่อสารและดิจิทัลมาร์เก็ตติ้ง เพื่อสังเคราะห์แนวทางสร้างการรับรู้เชิงลึกผ่านสื่อหลากหลายรูปแบบ ทั้งออนไลน์ ออฟไลน์ และสื่อชุมชน.