วันที่ 25 สิงหาคม 2568 ณ ห้องประชุมสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติเขต 10 (สปสช.10)อุบลราชธานี  บ้านพุทธนิคม ม.11 ต.ไร่น้อย อ.เมือง จ.อุบลราชธานี สมัชชาสุขภาพจังหวัดอุบลราชธานี ได้จัดประชุมเพื่อนำเสนอผลการดำเนินงาน การขับเคลื่อนมติสมัชชาสุขภาพจังหวัดอุบลราชธานี โดยมี ร้อยตรีสรมงคล มงคละสิริ รองผู้ว่าราชการจังหวัดอุบลราชธานี ในฐานะประธานคณะกรรมการสนับสนุนการจัดและขับเคลื่อนมติสมัชชาสุขภาพจังหวัด (คจ.สช.) พร้อมด้วยนพ.สุรพร ลอยหา ประธานร่วมคณะกรรมการสนับสนุนการจัดและขับเคลื่อนมติสมัชชาสุขภาพจังหวัดอุบลราชธานี เปิดการประชุม มีคณะกรรมการและคณะทำงานเครือข่ายสมัชชาสุขภาพจังหวัดทั้งภาครัฐ เอกชน ภาคประชาสังคม พร้อมทั้งนพ.นิรันดร์ พิทักษ์วัชระ ประธานกรรมการเขตสุขภาพเพื่อประชาชน เขตพื้นที่ 10(กขป.10) ในฐานะที่ปรึกษาร่วมประชุม มีดร.วิชิต พุ่มจันทร์ ผู้ช่วยเลขานุการ คจ.สช.ดำเนินการประชุม

สำหรับการประชุมครั้งนี้คณะทำงานได้รายงานผลการดำเนินงาน การขับเคลื่อนมติสมัชชาสุขภาพจังหวัดอุบลราชธานี ใน 5 ประเด็น คือ  1.การเตรียมความพร้อมรองรับสังคมสูงวัย  2.การส่งเสริมพัฒนาการเด็กสมวัย  3.การจัดการขยะและสิ่งปฏิกูล  4.การป้องกันปัญหามลภาวะจากฝุ่นละอองขนาดเล็กPM2.5 และ5.การสร้างสังคมแห่งการเรียนรู้เท่าทันสื่อในเด็กและเยาวชน

ประเด็นการเตรียมความพร้อมรองรับสังคมสูงวัย จ.อุบลฯมีอำเภอต้นแบบ 11 อำเภอ ได้แก่ วารินชำราบ.เมือง ม่วงสามสิบ ตระการพืชผล เขมราฐ นาตาล พิบูลมังสาหาร สิรินธร สว่างวีรวงศ์ สำโรง และเดชอุดม ซึ่งผู้สูงวัยได้รับการดูแลทั้ง 4 มิติ ด้านสุขภาพ ด้านเศรษฐกิจ ด้านสังคม และด้านสภาพแวดล้อม โดยมีธรรมนูญสุขภาพตำบลเป็นเครื่องมือ ที่ผ่านกระบวนการเวทีการประชุมร่วมมือในพื้นที่ ส่วนของอ.วารินชำราบ มีจำนวน 17 แห่งพร้อมทั้งจัดทำแผนท้องถิ่นในการเตรียมรองรับสังคมสูงวัย 4 ตำบล ได้แก่ ตำบลแสนสุข ตำบลคำน้ำแซบ ตำบลกุดข้าวปุ้น และเทศบาลเมืองวารินชำราบ นอกจากนั้นยังเกิดกลไกเครือข่ายชุมชน ในการดูแลระบบสวัสดิการเพื่อเตรียมการรองรับสังคมสูงวัย ใน 5 ตำบล คือ ตำบลโนนโหนน อ.วารินชำราบ ตำบลเมืองเดช อ.เดชอุดม ตำบลขามใหญ่ อ.เมือง ตำบลหัวดอน อ.เขื่องใน และตำบลเหล่าบก เป็นต้น 

นอกจากนั้นยังมีศูนย์เรียนรู้ที่มีความโดดเด่นในกิจกรรมต่างๆ เช่น ตำบลบุ่งหวาย ขยับเรื่องกองทุนช่างชุมชนจิตอาสา ตำบลโนนโหนน มีมิติการพัฒนาด้านเศรษฐกิจ ตำบลคูเมือง เรื่องเศรษฐกิจพอเพียง ทั้งนี้มีการคัดกรองภาวะถดถอย 9 ด้าน จำนวน210,483 คน คิดเป็นร้อยละ 91.64 และดูแลรักษาความเสี่ยงด้านความคิด ความจำ จำนวน 12,900 คน(เป้าหมาย 17,226 คน) ร้อยละ 747.89 เป็นต้น

ส่วนความคิดเห็นในประเด็นนี้ ที่ประชุมมีแนวทางที่จะตั้งกองทุนเพื่อเป็นสวัสดิการแก่บุคคลากรที่ผ่านการอบรมหลักสูตรดูแลผู้สูงวัยเพื่อช่วยเหลือกันในชุมชน เบื้องต้นวางกรอบให้อสม.เป็นหลัก แต่นพ.นิรันดร์ พิทักษ์วัชระ แย้งว่าควรจะกระจายไปให้กลุ่มอื่นทำเพื่อไม่ให้เกิดภารกิจซ้ำซ้อนซึ่งอสม.มีค่าตอบแทนอยู่แล้ว ควรกระจายรายได้ส่วนนี้ไปสู่กลุ่มผู้ที่ยังไม่มีรายได้เป็นหลักหรือผู้ที่มีความพร้อมมากกว่า

ประเด็นการส่งเสริมพัฒนาการเด็กสมวัย นายชัยสิทธิ์ เรืองโรจน์ หัวหน้ากลุ่มงานส่งเสริมสุขภาพ สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดอุบลราชธานี ได้นำเสนอว่าระดับไอคิว(IQ)ของเด็กปฐมวัยจ.อุบลฯเพิ่มขึ้นโดยใช้เครื่องมือเชาว์เล็กในการประเมิน จากปี 2564 มีไอคิว 97.88 ปี 2568 เพิ่มเป็น 101.48 จากความหวังที่ตั้งไว้ 106 ส่วนหนึ่งเกิดจากการอบรมครูศูนย์พัฒนาเด็ก(ศพด.)หลักสูตรพัฒนาการเด็กเรื่องการตัดสินใจ วิเคราะห์เหตุผล หรือEF ส่งผลให้ผลงานกระเตื้องขึ้น ที่โดดเด่น เช่นธรรมนูญเด็กปฐมวัยตำบลเหล่าเสือโก้ก และโรงเรียนและศูนย์พัฒนาเด็กเล็กต้นแบบนวัตกรรมเด็กสมวัย 1 แห่ง คือเทศบาลนครอุบลราชธานี

ส่วนการจัดการขยะและสิ่งปฏิกูล ที่ผ่านมามีการจัดเวทีการมีส่วนร่วมของประชาชนตามแผนจังหวัดสะอาด บริหารจัดการแบบคลัสเตอร์ (Cluster)ซึ่งมี 5 อปท.เข้าร่วม ได้แก่ เทศบาลเมืองวารินชำราบ เทศบาลเมืองพิบูลมังสาหาร เทศบาลเมืองเดช เทศบาลตระการพืชผล และอบต.หนองขอน นอกจากนั้นยังได้ตั้งแผนโครงการที่จะจัดตั้งโรงไฟฟ้าจากขยะมูลฝอยอีกด้วย ส่วนโครงการธนาคารขยะมีครอบคลุมทุกอำเภอ ที่ผ่านมานับเป็นจังหวัดสะอาดต้นแบบได้รับรางวัลชนะเลิศระดับประเทศมาแล้วในปี 2567 แต่ถึงกระนั้นยังพบพื้นที่ 3 อำเภอ คือ นาเยีย สิรินธร น้ำขุ่น ยังไม่มีพื้นที่จัดการขยะเนื่องจากมีปัญหาการขอใช้ที่ดินสาธารณะและเวทีประชาสังคมไม่ผ่าน ซึ่งประเด็นนี้ร้อยตรีสรมงคล มงคละสิริ รองผู้ว่าราชการจังหวัดอุบลราชธานี ได้ต่อสายถึงนายอำเภอพื้นที่ดังกล่าว เพื่อจะสอบถามปัญหาปราฏว่านายอำเภอน้ำขุ่นบอกไม่ทราบเรื่อง จึงได้ให้สาธารณสุขอำเภอ(สสอ.)ประสานด่วน  เบื้องต้นทราบว่าเป็นพื้นที่การดูแลของสำนักบริหารพื้นที่อนุรักษ์ที่ 9 อุบลราชธานี

สำหรับการป้องกันปัญหามลภาวะจากฝุ่นละอองขนาดเล็กPM2.5 ภาพรวมมีแนวโน้มดีขึ้นแต่ยังพบ 2 พื้นที่ยังมีปัญหาคือตำบลกลางใหญ่ และตำบลบ้านไท  อ.เขื่องใน ยังเป็นปัญหาจุดฮอตสปอตซึ่งส่วนใหญ่เกิดจากการเผาตอซังข้าว ซึ่งรองผวจ.คาดโทษไว้ว่าหากแก้ปัญหาไม่ได้ตนจะไม่ไปเป็นประธานในกิจกรรมของชุมชน

ประเด็นการสร้างสังคมแห่งการเรียนรู้เท่าทันสื่อในเด็กและเยาวชน ประธานที่ประชุมได้ย้ำให้หน่วยงานประชาสัมพันธ์ของรัฐประสานกับสถาบันการศึกษาและชุมชนในการอบรม สร้างเครือข่ายการประชาสัมพันธ์ผลิตสื่อและเผยแพร่ให้หลากหลายโดยให้เด็ก เยาวชนเข้ามามีส่วนร่วมในกระบวนการมากที่สุด

ทั้งนี้สมัชชาสุขภาพจังหวัดอุบลราชธานีจะมีการจัดงานมหกรรมสุขภาพปฐมภูมิ (ปีงบประมาณ 2568) “เตรียมพร้อมรองรับสังคมสูงวัย ห่างไกลโรค NCDs” ในวันที่ 28 สิงหาคม 2568 ณ หอประชุมโรงเรียนเทศบาลแสนสุข ต.แสนสุข  อ.วารินชำราบ จ.อุบลราชธานี

(สมศักดิ์ รัฐเสรี : รายงาน)