เมื่อวันที่ 21 ธ.ค.2559 สำนักงานคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ (สช.) ได้จัดเวทีการให้ข้อมูลสาธารณะ “สิทธิแม่ลูก VS นมผงหมื่นล้าน : ได้เวลาผ่านกฎหมายคุมการตลาดนมผง?”
ณ ห้องแซฟไฟร์ ๒๐๑ อิมแพคฟอรั่ม เมืองทองธานี เพื่อสะท้อนความคิดเห็นและสร้างความเข้าใจที่ถูกต้องต่อ ร่าง พ.ร.บ.ควบคุมการส่งเสริมการตลาดอาหารสำหรับทารกและเด็กเล็ก พ.ศ. ...
ซึ่งอยู่ในการพิจารณาของสภานิติบัญญัติแห่งชาติ (สนช.) โดยมีสื่อมวลชนและผู้สนใจเข้าร่วมรับฟังเป็นจำนวนมาก

นพ.ศิริวัฒน์ ทิพย์ธราดล ที่ปรึกษาสำนักงานคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ กล่าวว่า แม้ประเทศไทยจะได้รับการยกย่องจากนานาชาติในเรื่องระบบหลักประกันสุขภาพ แต่ในเรื่อง การควบคุมการตลาดอาหารสำหรับทารกและเด็กเล็ก ซึ่งมีผลต่อการให้นมแม่ในช่วง ๑-๓ ปีแรกกลับอยู่ในระดับที่ย่ำแย่ ทั้งๆ ที่ องค์การอนามัยโลก (WHO) ได้วิจัยและมีข้อแนะนำที่ชัดเจนว่า เด็กทุกคนควรรับประทานนมแม่อย่างเดียวถึง ๖ เดือน หลังจากนั้น ควรได้รับนมแม่ควบคู่กับอาหารตามวัยถึง ๒ ปีหรือนานกว่านั้น แต่สิ่งนี้กลับยังไม่เกิดขึ้นในประเทศไทย ซึ่งร่าง พ.ร.บ.ควบคุมการส่งเสริมการตลาดอาหารสำหรับทารกและเด็กเล็ก พ.ศ. ... ถือเป็นรูปธรรมความสำเร็จจากการขับเคลื่อนมติสมัชชาสุขภาพแห่งชาติ ครั้งที่ ๓ พ.ศ.๒๕๕๓ ในเรื่อง “การควบคุมกลยุทธ์การตลาดอาหารสำหรับทารกและเด็กเล็ก” เพื่อให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องและภาคีเครือข่ายสนับสนุนการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่สามารถเกิดขึ้นได้ในประเทศไทยอย่างแท้จริง แต่ขณะนี้กลับมีภาคธุรกิจนมผงและองค์กรวิชาชีพบางแห่งพยายามกดดันและเคลื่อนไหวคัดค้านกฎหมายฉบับนี้ จึงอยากให้ สนช. ได้ตระหนักถึงความสำคัญในการแก้ปัญหาสุขภาพเด็กไทยและนมแม่อย่างแท้จริง

ด้าน ดร.บวรสรรค์ เจี่ยดำรง อาจารย์คณะนิเทศศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฎรำไพพรรณี เปิดเผยข้อมูลจากงานวิจัยว่า ปัจจุบันมูลค่าทางการตลาดนมผงในประเทศไทยสูงถึง ๒๕,๐๐๐ ล้านบาท และมีบริษัทนมผงทั้งสิ้น ๖ บริษัท ซึ่งแต่ละแห่งก็มีรูปแบบกลยุทธ์การตลาด ประชาสัมพันธ์ และโฆษณาที่แตกต่างกันไป โดยจะใช้กลยุทธ์การสื่อสารที่หลากหลาย อาทิ ทำบรรจุภัณฑ์นมเด็กทารกให้คล้ายกับเด็กโต แล้วเลือกสื่อโฆษณานมเด็กโตที่กฎหมายเปิดช่องให้แทน ทำให้แม่เกิดความเข้าใจผิดในเรื่องสารอาหาร รวมถึงมีการใช้ภาพทารกในสื่อโฆษณา พร้อม ลด แลก แจก แถม จัดกิจกรรมส่งเสริมการตลาดในหัวเมืองใหญ่ทุกภาคทั่วประเทศ มีการติดต่อกับแม่และครอบครัวโดยตรงเพื่อสร้างความประทับใจให้เกิดการซื้อสินค้าซ้ำ ทำให้คนในสังคมเข้าใจผิดไปว่า นมผงมีประโยชน์เท่ากับนมแม่ ซึ่งทั้งหมดเป็นการละเมิดหลักเกณฑ์ฯการตลาดอาหารทดแทนนมแม่ทั้งสิ้น
ผศ.ดร.ปารีณา ศรีวนิชย์ อาจารย์คณะนิติศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย กล่าวว่า ร่าง พ.ร.บ.ควบคุมการส่งเสริมการตลาดอาหารสำหรับทารกและเด็กเล็ก พ.ศ. .. มีวัตถุประสงค์ที่ต้องการแก้ปัญหาการใช้กลยุทธ์ส่งเสริมการขาย การโฆษณา และให้ข้อมูล ที่ทำให้เกิดความเข้าใจผิดของแม่ว่านมผงดีกว่านมแม่ หรือมีประโยชน์เทียบเท่ากับนมแม่ โดยกฎหมายห้ามบริษัทนมผงทำการส่งเสริมการตลาด โฆษณา มอบของขวัญหรือสิ่งจูงใจแก่แม่โดยตรงหรือบุคลากรสาธารณสุข ห้ามสาธิตการใช้ผลิตภัณฑ์ ส่วนการบริจาคอุปกรณ์ต่างๆ แก่หน่วยบริการสาธารณสุขยังสามารถทำได้ แต่ต้องไม่มีตราสัญลักษณ์ และความเชื่อมโยงกับผลิตภัณฑ์ เป็นต้น อย่างไรก็ดี พ.ร.บ. ฉบับนี้ ไม่ได้ห้ามผู้ประกอบการจำหน่ายนมผง หรือพัฒนาคุณภาพนมผงแต่อย่างใด

ด้าน น.ส.สารี อ๋องสมหวัง เลขาธิการมูลนิธิเพื่อผู้บริโภค กล่าวว่า การผลักดัน ร่าง พ.ร.บ.ควบคุมการส่งเสริมการตลาดอาหารสำหรับทารกและเด็กเล็ก พ.ศ. ... ในครั้งนี้ จึงเป็นเรื่องที่ทุกฝ่ายควรสนับสนุนให้เกิดการควบคุม กำกับดูแล การใช้กลยุทธ์ทางการตลาดและโฆษณาของผู้ประกอบธุรกิจนมผงให้เป็นไปอย่างถูกต้อง ซึ่งประเทศไทยควรดำเนินการเรื่องนี้มานานแล้ว เพราะถือเป็น การคุ้มครองสิทธิของผู้บริโภค อย่างหนึ่ง โดยเฉพาะ สิทธิของเด็กเล็ก ที่ควรได้รับการเลี้ยงดูอย่างดีตั้งแต่แรกเกิดด้วยน้ำนมแม่ เพราะในต่างประเทศจะให้ความสำคัญเรื่องนี้อย่างมาก และตั้งคำถามถึงองค์กรวิชาชีพบางแห่งว่าติดอยู่กับผลประโยชน์หรืออยู่กับวัฒนธรรมเลี้ยงดูปูเสื่อจนเป็นเรื่องปกติหรือไม่ เมื่อสังคมไทยกำลังจะมีการกำกับการตลาดผลิตภัณฑ์นมผง จึงไม่ยินยอม ซึ่งจากเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นครั้งนี้ สะท้อนว่าถึงเวลาต้องปฏิรูปสภาวิชาชีพ โดยเฉพาะสภาวิชาชีพที่มุ่งปกป้องประโยชน์ธุรกิจเอกชนมากกว่าประชาชน


วิทยากรโดย

- ดร.บวรสรรค์ เจี่ยดำรง นักวิชาการนิเทศศาสตร์อิสระ
- ผศ.ดร.ปารีณา ศรีนิชย์ คณะนิติศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
- นางสาวสารี อ๋องสมหวัง ประธานกรรมาธิการปฏิรูปการคุ้มครองผู้บริโภค สภาปฏิรูปแห่งชาติ

ดำเนินรายการโดย:
- นพ.ศิริวัฒน์ ทิพย์ธราดล