Infographicประเด็นที่๒ : สุขภาวะชาวนา: การสร้างความเข้มแข็งของเครือข่ายองค์กรชาวนา ในการประชุมสมัชชาสุขภาพแห่งชาติ ครั้งที่ ๘

สุขภาวะชาวนา: การสร้างความเข้มแข็งของเครือข่ายองค์กรชาวนา

สมัชชาสุขภาพแห่งชาติ ครั้งที่แปด
ได้พิจารณารายงานเรื่อง สุขภาวะชาวนา: การสร้างความเข้มแข็งของเครือข่ายองค์กรชาวนา
ตระหนัก ว่าสุขภาวะเป็นภาวะของมนุษย์ที่สมบูรณ์ทั้งทางกาย จิต ปัญญาและสังคม เชื่อมโยงกันเป็นองค์รวมอย่างสมดุล เพื่อให้เกิดความเข้าใจที่ชัดเจนขึ้นจึงแบ่งสุขภาวะของชาวนาเป็น ๒ ระดับ คือ 
สุขภาวะภายใน ได้แก่ สุขภาวะทางด้านจิตใจ ปัญญา ความรอบรู้ เป็นต้น และสุขภาวะภายนอก ได้แก่ 
สุขภาวะทางกาย เศรษฐกิจ สังคม สิ่งแวดล้อม เป็นต้น ปัจจัยที่กระทบต่อสุขภาวะชาวนามีความซับซ้อนและรุนแรงมากขึ้น
ตระหนัก ว่าการสร้างสุขภาวะชาวนาจำเป็นต้องวางเป้าหมายให้ครอบคลุมทั้งการแก้ปัญหาเฉพาะหน้าทางด้านต้นทุนการผลิตและรายได้และการยกระดับให้ชาวนามีความเข้มแข็ง มีคุณภาพชีวิตที่ดี มีความมั่นคง และมีศักยภาพในการดำรงชีวิตแบบพึ่งตนเอง ตามแนวทางเศรษฐกิจพอเพียง
กังวลและห่วงใย ว่าหน่วยงานภาครัฐที่เกี่ยวข้องกับชาวนานั้นมีจำนวนมาก แต่การบริหารราชการแผ่นดินยังคงแยกส่วนงานตามกระทรวง ทบวงกรม ทำให้นโยบาย ยุทธศาสตร์และแผนการดำเนินงานยังขาดการบูรณาการ ส่งผลต่อประสิทธิภาพและประสิทธิผล เกิดช่องว่างระหว่างความสำเร็จกับปัญหา จึงทำให้เกิดองค์กรภาคเอกชน มูลนิธิสมาคม สถาบันวิชาการ องค์กรอิสระและภาคประชาสังคม (สภาเกษตรกรแห่งชาติ สหพันธ์สมาคมชาวนาไทย) เข้ามาช่วยเสริมหนุนเติมเต็ม แต่เนื่องจากชาวนาเป็นเกษตรกรที่มีจำนวนมากจึงเกิดการจัดตั้งที่หลากหลาย การรวมตัวเพื่อทำงานร่วมกันยังมีน้อย ทำให้ขาดนโยบายที่มีพลังซึ่งเป็นของชาวนาเอง นอกจากนี้การดำเนินงานของรัฐจะเป็นในภาพรวมของเกษตรกรทำให้ขาดนโยบายที่เฉพาะเจาะจงต่อชาวนา
เข้าใจ ว่ากระบวนการสมัชชาสุขภาพเป็นเครื่องมือใหม่ที่น่าจะเป็นประโยชน์ในสถานการณ์ปัจจุบันโดยเฉพาะเมื่อคณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.) และคณะรัฐมนตรีเข้าใจถึงความทุกข์อันแสนสาหัสของชาวนาที่ได้รับผลกระทบจากนโยบายประชานิยมที่ประสบปัญหาและเมื่อประเทศไทยมีรัฐธรรมนูญฉบับชั่วคราวปี ๒๕๕๗ มีการกำหนดให้มีการปฏิรูป ๑๑ ด้าน ซึ่งมิได้กล่าวถึงเรื่องสุขภาวะชาวนาโดยตรง หากสามารถพัฒนาเป็นนโยบายสาธารณะได้นอกจากจะใช้เป็นกรอบและเชื่อมร้อยนโยบายของภาคส่วนต่าง ๆ แล้ว ยังจะสามารถส่งมอบให้หน่วยงานต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง พิจารณายกระดับเป็นนโยบายเพิ่มเติม ส่งผลให้เกิดการขับเคลื่อนสุขภาวะชาวนาอย่างมั่นคงและยั่งยืนต่อไป
ชื่นชม ความพยายามของชาวนา และภาคีองค์กรเครือข่ายต่าง ๆ ที่ได้เคลื่อนไหวขับเคลื่อน
ในรูปแบบต่าง ๆ ทำให้คนไทยได้ตื่นรู้และต้องการปฏิรูปเรื่องสุขภาวะของชาวนาซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของ
การปฏิรูปประเทศไทยอย่างเอาจริงเอาจัง
ชื่นชม สภาเกษตรกรแห่งชาติ สหพันธ์สมาคมชาวนาไทย และภาคีเครือข่ายองค์กรที่เกี่ยวข้องกับชาวนา ที่ได้แสดงเจตนารมณ์และความตั้งใจจริงที่ต้องการให้องค์กรชาวนาเกิดความเป็นเอกภาพ เป็นพลังในการต่อรองพิทักษ์ผลประโยชน์ของชาวนา สร้างความเป็นธรรมและความเข้มแข็ง เพื่อศักดิ์ศรีและคุณภาพชีวิตชาวนาที่ดีขึ้น และพึ่งตนเองให้มากที่สุด ซึ่งทุกเรื่องที่เสนอจะมีข้อมูลที่ถูกต้อง มีเหตุผล และมีความเป็นไปได้ของการเรียกร้องและข้อเสนอ โดยมองมิติทั้งในประเทศและต่างประเทศ ทั้งการเมือง เศรษฐกิจ สังคม

จึงมีมติดังต่อไปนี้
ขอให้สภาเกษตรกรแห่งชาติ และสหพันธ์สมาคมชาวนาไทย เป็นผู้ประสานงานในการเชื่อมโยงร่วมกับหน่วยงานราชการ เช่น กรมการข้าว กรมส่งเสริมการเกษตร กรมชลประทาน กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ กรมส่งเสริมการปกครองส่วนท้องถิ่น กระทรวงมหาดไทย กระทรวงพาณิชย์ กระทรวงอุตสาหกรรม กระทรวงศึกษาธิการ กระทรวงสาธารณสุข กระทรวงยุติธรรม เป็นต้น ในการดำเนินงานด้านต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับสุขภาวะชาวนา ได้แก่ ส่งเสริมการผลิตปลอดภัย สนับสนุนการใช้หลักการตลาดนำการผลิต เสริมสร้างความเข้มแข็งให้ชาวนา พัฒนาคุณภาพชีวิตชาวนาให้ดีขึ้น และสามารถพึ่งตนเองได้
๒. ขอให้คณะกรรมการนโยบายบริหารจัดการข้าว (นบข.) และคณะกรรมการร่วมภาครัฐและเอกชนเพื่อแก้ไขปัญหาทางเศรษฐกิจ (กรอ.) ทั้งระดับชาติและระดับจังหวัด พิจารณาการปรับปรุงกลไกและโครงสร้างของคณะกรรมการ โดยให้มีเครือข่ายองค์กรที่เกี่ยวข้องกับชาวนา เช่น ผู้แทนสภาเกษตรกรแห่งชาติ ผู้แทนสหพันธ์สมาคมชาวนาไทย เป็นต้น เข้าร่วมเป็นคณะกรรมการ
๓. ขอให้สภาเกษตรกรระดับจังหวัด ร่วมกับสมัชชาสุขภาพจังหวัด และภาคีเครือข่ายที่เกี่ยวข้อง ใช้กระบวนการสมัชชาสุขภาพในการยกระดับความร่วมมือของชาวนาในชุมชน เพื่อนำไปสู่การปฏิบัติอย่างเป็นรูปธรรมแบบมีส่วนร่วมในประเด็น “สุขภาวะชาวนา” โดยมุ่งเน้นให้มีศูนย์ข้าวชุมชน กลุ่มเกษตรอินทรีย์ กลุ่มเครือข่ายชาวนารุ่นใหม่ ปราชญ์ชาวบ้าน เกิดขึ้นทุกพื้นที่ทั้งในระดับตำบล อำเภอ จังหวัด และครอบคลุมทั่วประเทศ
๔. ขอให้เลขาธิการ คณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติรายงานความก้าวหน้าต่อสมัชชาสุขภาพแห่งชาติ ครั้งที่ ๑๐


สามารถดาวน์โหลดเอกสาร ร่างมติ สุขภาวะชาวนา: การสร้างความเข้มแข็งของเครือข่ายองค์กรชาวนา ได้ที่

สมัชชาสุขภาพ ๘ / หลัก ๒ (Doc) (PDF)
http://www.samatcha.org/nha/cms/files/menu_content_files/29/56/157/280/280_20151119071234.doc

สมัชชาสุขภาพ ๘ / หลัก ๒ ผนวก ๑ (Doc) (PDF)
http://www.samatcha.org/nha/cms/files/menu_content_files/29/56/157/282/282_20151119071456.doc

สมัชชาสุขภาพ ๘ / หลัก ๒ ผนวก ๒ (Doc) (PDF)
http://www.samatcha.org/nha/cms/files/menu_content_files/29/56/157/285/285_20151119072142.rar

สมัชชาสุขภาพ ๘ / ร่างมติ ๒ (Doc) (PDF)
http://www.samatcha.org/nha/cms/files/menu_content_files/29/56/157/286/286_20151119072346.doc