หัวข้อ กระตุกต่อมคิด: กระจายอำนาจไปแล้ว ใครรับผิดชอบสุขภาวะประชาชน
ห้องย่อยที่ ๒ แซฟไฟร์ ๒๐๒
วันพฤหัสบดีที่ ๑๑ มิถุนายน พ.ศ. ๒๕๕๘ เวลา ๑๐.๓๐ – ๑๒.๐๐ น.

ผู้ร่วมอภิปรายนำ
๑. รศ.วุฒิสาร ตันไชย สถาบันพระปกเกล้า
๒. รศ.ดร.ศุภสวัสดิ์ ชัชวาลย์ คณะรัฐศาสตร์ ม.ธรรมศาสตร์
๓. นพ.อำนวย กาจีนะ รองปลัดกระทรวงสาธารณสุข
๔. คุณวัลลภ พริ้งพงษ์ อธิบดีกรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น
๕. นพ.สุธี ฮั่นตระกูล รองนายกเทศมนตรี เทศบาลนครพิษณุโลก
ผู้ดำเนินรายการ:
ผศ.ดร.จรวยพร ศรีศศลักษณ์ สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข

ความเป็นมา
รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ.๒๕๔๐ ระบุให้รัฐต้องกระจายอำนาจให้ท้องถิ่นพึ่ง
ตนเอง และตัดสินใจในกิจการของท้องถิ่นเอง และได้ประกาศใช้พระราชบัญญัติกำหนดแผนและขั้น
ตอนการกระจายอำนาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นขึ้นใน พ.ศ.๒๕๔๒ ซึ่งเป็นที่มาของการจัด
ทำแผนการกระจายอำนาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นฉบับแรกใน พ.ศ.๒๕๔๒ ภายหลังการ
ประกาศใช้แผนการกระจายอำนาจฯ ฉบับแรก พบว่า กระบวนการกระจายอำนาจด้านสุขภาพ ยัง
ไม่มีความก้าวหน้าที่ชัดเจนและเป็นรูปธรรมมากนัก แม้ว่าจะมีการกำหนดภารกิจด้านสาธารณสุขให้
มีการถ่ายโอนให้กับ อปท. แต่จากการติดตามประเมินผล พบว่าไม่มีการดำเนินงานที่สอดคล้องกับ
ขั้นตอนและวิธีการที่กำหนดไว้ในแผนฯ เท่าที่ควร อย่างไรก็ตาม การถ่ายโอนสถานพยาบาลรัฐให้
แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท.) มีความคืบหน้าค่อนข้างน้อย แต่ก็มีความคืบหน้าในส่วนอื่น
เช่น การจัดตั้งกองทุนหลักประกันสุขภาพตำบล ซึ่งเป็นการร่วมลงทุนระหว่าง สปสช. กับ อปท.
โดยสามารถดำเนินการครอบคลุมพื้นที่ได้เกือบร้อยละ ๑๐๐ หรือการสนับสนุนบทบาท อปท. ใน
การสร้างเสริมสุขภาพที่มีมิติกว้างกว่าการเจ็บป่วย โดยได้รับทุนสนับสนุนจากสำนักงานกองทุน
สนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ โดยภาพรวมจะเห็นบทบาทของ อปท. ในด้านสุขภาพเพิ่มมากขึ้น
ทั้งโดยการลงทุนด้วยงบประมาณของตนเองและงบที่ได้รับการสนับสนุนจากแหล่งทุนอื่น
หากลองกระตุกต่อมคิดเพื่อหาคำตอบเรื่องการออกแบบการกระจายอำนาจให้องค์กร
ปกครองส่วนท้องถิ่นที่เหมาะสม อาจต้องกลับมาทบทวนระบบอีกครั้ง ระบบที่เงินอยู่กับองค์กร
หนึ่ง บุคลากรอยู่กับอีกองค์กรหนึ่ง และอำนาจที่ดูเหมือนว่าจะกระจายก็ไม่ได้กระจายจริง ทำให้
ต้องมาคิดว่าการบังคับด้วยกฎหมายอาจไม่สำเร็จ แต่ต้องมาตั้งโจทย์ว่า กระจายอำนาจไปแล้ว เกิด
ประโยชน์สูงสุดกับประชาชนหรือไม่ และผู้คนที่เกี่ยวข้องมีการปรับวิธีคิด (mind set) ว่า การกระจา
ยอำนาจคือการแบ่งเบาความรับผิดชอบในการดูแลสุขภาวะและสร้างความเป็นธรรมให้กับประชาชน
หากผู้กำหนดนโยบายทั้งในส่วนของกระทรวงสาธารณสุขและกระทรวงมหาดไทยคิดด้วย mind set
แบบนี้ เวทีนี้น่าจะมีคำตอบ