สช. จับมือเครือข่ายยกระดับความเข้าใจสิทธิการตายตามธรรมชาติและการดูแลแบบประคับประคองผู้ป่วยระยะสุดท้ายตามมาตรา 12 แห่ง พ.ร.บ.สุขภาพฯ ด้าน สธ. เตรียมผลักดันหน่วยบริการแบบประคับประคองใน รพ.- ศูนย์บริการปฐมภูมิในพื้นที่ วันนี้ (20 กุมภาพันธ์ 2563) ที่โรงแรมมิราเคิล แกรนด์ฯ สำนักงานคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ (สช.) จับมือองค์กรภาคีกว่า 10 หน่วยงาน ร่วมจัดงาน สร้างสุขที่ปลายทาง ครั้งที่ 3 เพื่อยกระดับการรับรู้ของสังคมต่อการสร้างสุขภาวะในระยะสุดท้ายของชีวิตตามเจตนารมณ์ของ มาตรา 12 แห่ง พ.ร.บ.สุขภาพแห่งชาติ พ.ศ.2550 และขับเคลื่อนสู่ระบบบริการสุขภาพในระดับพื้นที่ ทั้งนี้ มาตรา 12 แห่ง พ.ร.บ.สุขภาพแห่งชาติฯ ได้รับรองสิทธิของบุคคลในการทำหนังสือเจตนาไม่ประสงค์รับบริการสาธารณสุขที่เป็นเพียงเพื่อการยืดการตายในวาระสุดท้ายของชีวิตตน หรือเพื่อยุติการทรมานจากการเจ็บป่วย โดยการดำเนินการให้เป็นไปตามหลักเกณฑ์และวิธีการที่กำหนดในกฎกระทรวง พร้อมทั้งคุ้มครองผู้ประกอบวิชาชีพด้านสาธารณสุขที่ได้ปฏิบัติตามเจตนาของบุคคลที่ได้ทำหนังสือแสดงไว้ ให้ถือว่าการกระทำนั้นไม่เป็นความผิดและพ้นจากความรับผิดทั้งปวง นพ.ประทีป ธนกิจเจริญ เลขาธิการคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ กล่าวว่า การรับรู้ของประชาชนรวมถึงบุคลากรด้านสาธารณสุขในเรื่องการดูแลแบบประคับประคองผู้ป่วยระยะสุดท้าย (palliative care) และสิทธิการตายตามธรรมชาติ ยังมีอยู่จำกัด เพราะองค์ความรู้เหล่านี้เพิ่งเริ่มมีในประเทศไทยไม่นานนัก อีกทั้งการขับเคลื่อนต้องอาศัยการทำงานร่วมกันจากหลายฝ่าย จึงมีการจัดเวทีนี้ขึ้นเพื่อให้ภาคีเครือข่ายได้ร่วมกันแลกเปลี่ยนองค์ความรู้และสนับสนุนให้เกิดการบูรณาการแนวทางการทำงานและนำไปสู่การขยายผลพัฒนาองค์ความรู้ต่อไปในระยะยาว รวมถึงสนับสนุนให้เกิดกระบวนการการสื่อสารทางสังคมเพื่อยกระดับการรับรู้ของสังคม
นพ.สมศักดิ์ อรรฆศิลป์ อธิบดีกรมการแพทย์ กล่าวปาฐกถาตอนหนึ่งระบุถึงสถานการณ์ที่นำมาซึ่งความจำเป็นในการผลักดันเรื่องนี้ว่า ปี 2563 ผู้สูงอายุในประเทศไทยมีจำนวน 11.13 ล้านคน คิดเป็นประมาณร้อยละ 16.73 ของประชากรทั้งหมด อีก 4 ปีข้างหน้าจะเพิ่มเป็นร้อยละ 20 และจะนับเป็น สังคมสูงอายุอย่างสมบูรณ์ นอกจากนี้ผู้ป่วยเรื้อรังก็เพิ่มจำนวนขึ้นเรื่อยๆ นักวิชาการคาดการณ์ว่าในอนาคตจะมีผู้ป่วยระยะสุดท้ายเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ จึงต้องเตรียมความพร้อมบุคลากรด้านสาธารณสุขและสังคมให้มีความเข้าใจในการดูแลแบบประคับประคองเพื่อเพิ่มคุณภาพชีวิต บำบัด เยียวยา และบรรเทาความทุกข์แก่ผู้ป่วยทั้งทางกาย อารมณ์ สังคม จิตวิญญาณ ตั้งแต่ระยะเริ่มต้นจนกระทั่งเสียชีวิต โดยครอบคลุมถึงครอบครัวของผู้ป่วยด้วย อธิบดีกรมการแพทย์กล่าวอีกว่า หนังสือแสดงเจตนาไม่ประสงค์จะรับบริการสาธารณสุขตามมาตรา 12 ที่ผู้ป่วยจัดทำไว้ล่วงหน้า จะเป็นเครื่องมือช่วยสื่อสารระหว่างผู้ป่วย ญาติ และผู้ให้การรักษาให้มีความเข้าใจตรงกันในความต้องการของผู้ป่วยเมื่อไม่มีสติสัมปชัญญะแล้ว ทำให้บุคลากรในระบบสุขภาพสามารถวางแผนการรักษาล่วงหน้า โดยมีการพูดคุยกับผู้ป่วยหรือผู้รับบริการ อีกทั้งช่วยลดภาระค่าใช้จ่ายในการรักษาที่ไม่จำเป็นรวมถึงภาระงานของบุคลากรสาธารณสุข ทั้งนี้ กระทรวงสาธารณสุข (สธ.) มีนโยบายสนับสนุนเรื่องการดูแลแบบประคับประคองผ่านแผนพัฒนาระบบบริการสุขภาพ โดยมีกรมการแพทย์เป็นหน่วยงานหลักในการขับเคลื่อน
ปัจจุบัน สามารถขยายงานไปยังเขตบริการสุขภาพทั้ง 12 เขตทั่วประเทศ โดยมีการอบรมให้บุคลากรด้านสาธารณสุขมีความรู้ความเข้าใจเรื่องนี้ พัฒนาระบบการเข้าถึงยา กระทรวงสาธารณสุข ได้กำหนดนโยบายให้ระบบบริการดูแลแบบประคับประคองเป็นส่วนหนึ่งของแผนพัฒนาระบบสุขภาพ เพื่อเป็นกรอบและแนวทางพัฒนาคุณภาพและมาตรฐานในการดูแลวาระท้ายของชีวิตของประชาชนชาวไทย
